İlkay Akkaya, Türk halk müziği ve protest müziğin önde gelen isimlerinden biridir. 26 Mayıs 1964’te İstanbul’da doğmuştur. Antalya Manavgatlı memur bir baba ile Muğlalı bir annenin dört çocuğundan biridir. Marmara Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu’ndan mezun olmuş, ancak gazetecilik yerine müzik kariyerini tercih etmiştir.

Müzik Kariyeri
Grup Yorum (1987-1989): Profesyonel müzik hayatına Grup Yorum ile başlamıştır. Grup ile Berivan-Haziranda Ölmek Zor ve Türkülerle albümlerinde yer almış, bu dönemde solistlik yapmıştır. İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nda kısa süre eğitim almış ve özel şan dersleriyle sesini geliştirmiştir. 1989’da Tuncay Akdoğan ile birlikte gruptan ayrılmıştır.

Grup Kızılırmak (1990-2005): 10 Ocak 1990’da Tuncay Akdoğan ve İsmail İlknur ile Grup Kızılırmak’ı kurmuştur. Grup, Alevi kültürü ve sol politik duruşuyla tanınmış, Türkiye ve Avrupa’da çok sayıda konser vermiştir. 13 albüm çıkaran grup, özellikle Rüzgarla Gelen gibi albümlerle büyük beğeni toplamıştır. Grup, 2005’te İsmail İlknur’un ayrılmasıyla dağılmıştır.

Solo Kariyer: İlk solo albümü Kül’ü 1997’de (bazı kaynaklarda 1998) çıkarmış, bunu Unutma (2001), Yine (2003), Yalnız (2005), Gelmedin Diye (2010), Umut (2013) ve Hayat (2015) albümleri izlemiştir. Solo çalışmalarında duygusal ve politik temaları işlemiş, güçlü sesi ve yorumuyla geniş bir dinleyici kitlesine ulaşmıştır. 1999’da Salkım Söğüt ortak albümünde Oğuz Aksaç ve Mustafa Özarslan ile çalışmıştır.

Tiyatro ve Sinema
Tiyatro: 1990-1992 yıllarında Ankara Birlik Tiyatrosu’nda sahnelenen Pir Sultan Abdal oyununda Pir Sultan’ın eşi Ballıhan’ı canlandırmış, oyunun müziklerini Grup Kızılırmak yapmıştır. 2003’te Zafer Diper’in yönettiği Talan oyununda rol almış, 2005’te Nâzım Hikmet’in Şeyh Bedreddin Destanı oyununda Grup Kızılırmak ile müzik katkısı sağlamıştır. Bu oyun Küba’da da sahnelenmiş, Akkaya Küba Kültür Bakanlığı’nın davetiyle Havana’da konser vermiştir.

Sinema: 1991’de Tarık Akan ve Füsun Demirel’in başrol oynadığı Bir Küçük Bulut filminin müziklerini yapmıştır.
Diğer Çalışmalar

Çeşitli sanatçıların albümlerinde konuk sanatçı olarak yer almış, Şivan Perwer ile 1999’da Kürtçe Desmal şarkısında düet yapmıştır.

Gazete ve dergilerde haftalık yazılar yazmış, sol görüşlü yayınlarda toplumsal meselelere dair görüşlerini paylaşmıştır.

2008’de Yeşiller Partisi’nin kurucu kurulunda ve parti meclisinde yer almıştır.

Kişisel Hayatı ve Tartışmalar
Akkaya, 21 yaşında, henüz üniversite öğrencisiyken kızı Özge’yi dünyaya getirmiştir. Özge ile abla-kardeş gibi bir ilişkileri vardır. Hamilelik sürecinde okulunu tamamlamış, doğumdan sonra müzik kariyerine devam etmiştir.
Siyasi duruşu nedeniyle eleştiriler almış, konserleri bazı dönemlerde yasaklanmıştır.

Örneğin, 2022’de Adana Ceyhan’daki 30 Ağustos konseri kaymakamlık tarafından iptal edilmiştir. 2019’da dört yıl boyunca telefonla taciz ve tehdit edildiğini açıklamış, bu konuda yetkililerden önlem talep etmiştir.

Sol ve Alevi kimliğiyle tanınan Akkaya, müziklerinde adaletsizlik, sömürü ve sınıfsız toplum temalarını işlemiş, bu yüzden bazı kesimlerce “terör destekçisi” gibi suçlamalara maruz kalmıştır. Ancak bu iddialar, genellikle siyasi görüşlerine yönelik eleştirilerden ibarettir ve somut bir delile dayanmaz.

Sanatsal Tarzı ve Mirası
İlkay Akkaya, hüzünlü ama umut dolu türküleriyle tanınır. Yenice Yolları ve Gidemem gibi şarkıları, güçlü sesi ve duygusal yorumuyla dinleyicileri etkilemiştir. Üniversite öğrencileri arasında özellikle popüler olan Akkaya, medyayı sınırlı kullanmasına rağmen dinleyicileriyle yüz yüze bağ kurmayı başarmıştır.

“Her yaşta öğrenilecek bir şey vardır” felsefesiyle sanatını geliştirmiş, 14 farklı çalgıyı profesyonel düzeyde çaldığı belirtilmiştir.

Akkaya, müziği bir yaşam biçimi olarak görür ve “Müziksiz bir hayat eksik kalırdı” der. Mercedes Sosa ve Sümeyra Çakır ile aynı sahneyi paylaşmayı hayal ettiğini belirtmiştir. Bugün hâlâ aktif olarak konserler vermekte, hem Türkiye’de hem yurtdışında dinleyicileriyle buluşmaktadır.